Op verkenning in ons dorp

Een tip voor tijdens de paasvakantie (maar het kan ook op een later moment): een zoektocht met weetjes over Leefdaal.

We beschrijven een wandeling langs de speciale en mooiste plekjes van ons dorp. Iedereen kan er aan meedoen, te voet, met de fiets en bij mooi weer zelfs met kinderen in de wandelwagen.

Denk wel aan de richtlijnen: wandel alleen of met je gezin en houd voldoende afstand als je andere mensen te voet of met de fiets tegenkomt! 

Download hier de beschrijving van de tocht: Zoektocht Leefdaal – april 2020

We stellen onderweg 24 vragen. De uitleg (en illustratie) erbij geeft je al wat informatie. Benieuwd naar de antwoorden? Die kan je krijgen door een mailtje te sturen naar: zoektocht.gbsleefdaal@gmail.com

Hier volgt ook de beschrijving van de tocht. Veel wandelplezier!

START: parochiewegje, aan de poort van de speelplaats van de lagere school

Je staat voor de poort met aan de linkerkant het fietsenhok. Voor de grondige verbouwing van de school in 1989-1990 stond hier een gebouw dat in 1848 gebouwd werd en een zeer belangrijke functie had in de dorpsgemeenschap. Het werd afgebroken in 1988 om plaats te maken voor de uitbreiding van de school.

Vraag 1: Welk gebouw stond hier voor 1988?

Je gaat nu rechtdoor voorbij het parochiaal centrum en volgt het parochiewegje tot aan de brug over de beek. Dit riviertje heeft haar bron in het Kapucijnenbos in Tervuren. Via de vijvers van de Warande stroomt ze door Vossem, Leefdaal en Bertem naar Leuven, waar ze uitmondt in de Dijle. ‘Tervuren’ is een afgeleide plaatsnaam van deze beek.

Vraag 2: Wat is de naam van deze beek die door Leefdaal stroomt?

Je steekt het brugje over en gaat rechtdoor langs het smalle wegje tot aan de L. Van Buekenhoudtstraat. Dit is een van de straten in Leefdaal die vernoemd is naar een gesneuvelde soldaat uit de Eerste Wereldoorlog. Je gaat nu naar rechts en volgt deze straat naar boven tot aan een splitsing van de zandweg. Er staat een zitbank en een wegwijzer voor een fietsroute.

Vraag 3: Welk nummer heeft dit fietsknooppunt?

Je volgt de weg naar rechts. Dit is de Armand Devriesestraat. Deze weg werd pas na de Tweede Wereldoorlog zo genoemd. In het prachtig gerestaureerde herenhuis dat je aan de rechterkant tegenkomt, woonde enkele generaties lang de familie Tielemans. Frans Tielemans, dokter, bouwde dit herenhuis rond 1850. Later woonden er ook zijn zoon Louis, ook dokter, en daarna Justin Tielemans, broer van Louis en jarenlang burgemeester van Leefdaal. Rond 1900 kwam het huis “Les Marronniers” in het bezit van de familie de Liedekerke.

Een leuk weetje: na de brand in 1935 van de meisjesschool in Leefdaal werd het domein een tijdje gebruikt als kleuterschool.

Vraag 4: Door de oudere inwoners van Leefdaal wordt de Armand Devriesestraat nog steeds genoemd naar een vroegere bewoner. Hoe luidt de naam van deze straat in de volksmond?

Je nadert het einde van deze pittoreske straat en merkt aan de rechterkant een gedenkteken. Hier stond vroeger de herberg “A la Bergère” (Het Herderinnetje). Op het einde van de Tweede Wereldoorlog viel hier een Amerikaanse bommenwerper neer.

Vraag 5: Op welke datum gebeurde de vliegtuigcrash?

Je laat de kasteeldreef rechts van jou en neemt even de tijd om de panelen van de Erfgoedkamer over de geschiedenis van Leefdaal te bekijken. Aan het zebrapad steek je de Boskee over (VOORZICHTIG! Automobilisten durven hier wel eens te snel rijden!) en je neemt de kasseiweg. Dit is Slagberg. Van hieruit heb je een prachtig zicht op het kasteel van Leefdaal.

De oudste delen van het gebouw dateren uit de dertiende eeuw. De heerlijkheid Leefdaal was toen in het bezit van de heren van Leefdaal, met als bekendste telg Rogier van Leefdaal die begraven werd in de Sint-Goedele kerk in Brussel. In 1449 komt het kasteel en de heerlijkheid in het bezit van de adellijke familie de Mérode en vanaf 1775 van de graaf de Liedekerke. De erfgenamen van de familie de Liedekerke bewonen nog altijd het kasteel. Op het einde van de 16de eeuw starten grote verbouwingswerken aan het gebouw. De vierkante woontoren of donjon is het pronkstuk van het gebouw. Daar werden, nadat de verbouwingen afgewerkt waren, ankers in de gevel geplaatst die het jaartal van de voltooiing aangeven.

Vraag 6: Welk jaartal staat er op de gevel van de hoofdtoren?

Kijk nu achter jouJe ziet aan het begin van Slagberg een klein vervallen gebouw. Dat is de vroegere watermolen van het kasteel. De watermolen werd opgericht voor 1686 en was de enige graanmolen van het dorp. In 1926 kwam er een aanbouw bij. Na de Tweede Wereldoorlog raakte de molen buiten gebruik en kreeg hij een nieuwe functie als verenigingslokaal. De laatste gebruikers verlieten de watermolen in 1969. Sindsdien is het gebouw niet meer in gebruik.

Vraag 7: Welke jeugdvereniging gebruikte als laatste de watermolen voor zijn zondagse bijeenkomsten?

Je stapt nu verder langs de kasseiweg – de kasteelvijver aan de rechterkant – tot er een voetweg naar beneden gaat. Hier staan aanwijzingen voor wandelpaden en fietsroutes. Het gele plaatje geeft de naam van het paadje.

Vraag 8: Hoe heet deze weg? Geef de volledige naam en nummer die op de gele plaat staan.

Je volgt dit pad tot je aan de rechterkant een klein brugje ziet. Dit steek je over. Let op: er zijn geen leuningen aan dit smalle brugje! Na ongeveer 10 meter door dichte begroeiing kom je op een straat. Kijk nu naar links. Hier werd jarenlang het afval van de inwoners van Leefdaal gestort en werd dan ook “Het stort” genoemd. Tijdens de jaren zestig van vorige eeuw werd het terrein omgevormd en kon o.a. de school van Leefdaal haar jaarlijks sportfeest, (zie foto), hier houden. Nu is het volledig begroeid en is er een huis op gebouwd. Wie goed kijkt ziet toch nog de overblijfselen van een klein gebouwtje, de vroegere kleedkamers.

Vraag 9: Welk soort terrein werd er gemaakt van het voormalige afvalstort van Leefdaal?  

Je volgt nu het straatje tot je de Dorpstraat bereikt. Je gaat even naar links en steekt de straat over (VOORZICHTIG!). Tussen de huisnummers 399 en 401 neem je de veldweg. Sinds een tijdje hebben de kleine paadjes en veldwegen een naam.

Vraag 10: Welke naam voor deze veldweg staat op het gele plaatje?

We klimmen omhoog naar het Leefdaals plateau en hebben een prachtig zicht op de wijde omgeving. Links zie je in de verte kranen met lichtjes. Daar wordt verder gebouwd aan een groot gebouwencomplex.

Vraag 11: Op welke plaats is dat?

Rechts, in het dal zie je de kerktoren van Leefdaal. Merk op hoe groen Leefdaal is. Je stapt door tot je aan een kruispunt van veldwegen komt. Hier ga je rechtdoor (niet afslaan). De veldweg wordt breder. Geniet van het zicht en de stilte. Alhoewel … je hoort hier toch duidelijk de geluiden van de autosnelweg. Dat is de E40. Maar toen deze autoweg gebouwd werd rond 1970, kreeg die een andere benaming. Pas vanaf 1985 spreken we over de E40.

Vraag 12: Welke is de oorspronkelijke naam van de huidige E40? We helpen je even op weg. Kies uit E3, E4, E5 of E6.

Je nadert weer een kruispunt van veldwegen. Je komt uit de W. Van Vlasselaerstraat en gaat naar rechts. Dat is de Korbeekstraat. Je wandelt eerst nog op de veldweg die overgaat in een holle weg, typisch voor dit landschap. Je komt hier zeker wel andere wandelaars of fietsers tegen. We naderen opnieuw de dorpskern van Leefdaal. Een groot gedeelte van ons dorp ligt in waterwinningsgebied. Dat wordt aangeduid door palen met de informatie op dat je in een beschermingszone voor drinkwater komt.

Vraag 13: Welk telefoonnummer moet je bellen bij verontreiniging?

De Korbeekstraat gaat nu over van een holle weg naar een asfaltbaan. Rechts zie je een van de talrijk kapelletjes die je nog in Leefdaal kan vinden. Het werd gebouwd rond 1954.

Vraag 14: Welk opschrift lees je op het kapelletje? (twee woorden)

Je volgt nu de Korbeekstraat tot je aan de Dorpstraat komt. Nog even een vraag voor onderweg.

Vraag 15: Welke leerkracht van GBS Leefdaal woont in de Korbeekstraat op nummer 37? Hint: groot – gitaar – kerk

Als je de Dorpstraat bereikt hebt, blijf je op het voetpad en ga je naar rechts. Hier bevindt zich een bushalte waar je de bussen van de LIJN 316, 526, 556, 558 of 616 kan nemen.

Vraag 16: Wat is de naam van deze bushalte?

Je gaat verder op het voetpad en ter hoogte van nummer 439 steek je de Dorpstraat over. VOORZICHTIG! Je neemt voetweg 85 (T Boske). Let op: dit is een smal paadje en kan bij regenweer nogal modderig zijn. Blijf ook op het pad want langs de linkerkant is het zeer moerassig. Je ziet rechts van jou opnieuw de kasteelvijver. Maak even tijd om de verschillende watervogels te spotten. Op het einde van het pad ga je naar rechts en volgt op het voetpad de Boskee tot aan Slagberg. Je steekt hier opnieuw over(VOORZICHTIG!) en neemt links de kasteeldreef.

Vraag 17: Welke soort bomen vormen de kasteeldreef tot aan het brugje over de Voer?  

In de kasteeldreef bevindt zich ook de wipweide met twee staande wippen. Hier vindt elk jaar op de laatste zondag van juni en de eerste zondag van juli een uniek folkloristisch spektakel plaats: de koningsschietingen. De moeite om te komen kijken!

 Vraag 18: Hoe noemt men in de volksmond de jongmansgilde die hier voor het eerst in de 16de eeuw haar jaarlijkse koningsschieting hield?

Voor je aan het brugje komt, bekijk je even de voorlaatste boom. Iemand verklaarde hier zijn grote liefde!

Vraag 19: Welke namen staan er in het grote hart gekerfd?

Je steekt het brugje over en de dreef wordt nu een lindendreef. Je komt aan de kerk en de kerkring. De herenhuizen op Kerkring 1 (Kapelaanshuis) en Kerkring 4 (Schepershuis) werden in de 18de eeuw in classicistische stijl gebouwd en op het einde van vorige eeuw grondig gerestaureerd. De muur die voor de omwalling van de kerk zorgt kreeg enkele jaren geleden een grondige opknapbeurt. De kerk en omgeving zijn sinds 1987 beschermd als monument en als dorpsgezicht. Je gaat de trap op en wandelt links over het gras naar het grafmonument van de familie de Liedekerke. Hier lagen enkele leden van de grafelijke familie begraven.

Vraag 20: Welke Latijnse tekst (5 woorden) staat op de graftombe? We vragen geen vertaling.

Je wandelt verder naar de zuidkant en voorkant van de kerk. Het gebouw is oorspronkelijk een Maasromaanse kerk uit de 12de eeuw, maar werd in de loop van de volgende eeuwen meermaals verbouwd. Het bevat een mooi kunstpatrimonium zoals een fraai barokhoogaltaar met classicistisch tabernakel, een meesterlijk schilderij over Sint-Hubertus van Casper De Crayer en een sierlijke rococomeubilering.

Vraag 21: Zoals elke kerk is ook de Leefdaalse kerk gewijd aan een heilige. Wat is de benaming van deze kerk?

Je gaat nu langs het pad naar de Dorpstraat. Het vroegere kerkhof rond de kerk is bijna helemaal verdwenen. Hier en daar staat er nog een graf. Twee graven springen in het oog. Het zijn gesneuvelde soldaten van de “Commonwealth”. Twee Engelse soldaten overleefden het begin van de Tweede Wereldoorlog niet en sneuvelden in Leefdaal.

Vraag 22: Schrijf de namen op van de twee Engelse soldaten die hier begraven zijn.

Voorbij de kerkmuur zie je het herdenkingsmonument voor de Leefdaalse slachtoffers van beide wereldoorlogen. Rechts is er ook een gedenkteken voor de Weerstand en een aparte gedenksteen voor Armand Devriese. Die naam ken je ondertussen al.

Vraag 23: Welk beroep oefende Armand Devriese uit?

Je volgt nu de Dorpstraat naar rechts, op weg naar de school. Goed op het voetpad blijven voor je eigen veiligheid! Voor je terug aan je vertrekpunt bent, de poort aan de speelplaats van de lagere school, neem je even verder een kijkje op de parking van de leerkrachten. Als je naar het dak kijkt, zie je in een nis een heiligenbeeld. Het is de patroonheilige van de kloosterorde die hier voor 1948 gehuisvest was en die meer dan een eeuw daarvoor het onderwijs voor meisjes organiseerde.

Vraag 24: Welke heilige stelt dit beeld voor?

Proficiat! Je bent op het einde van de tocht. Hopelijk was het leuk?

Meer weten over de bezienswaardigheden in ons dorp? Kijk dan op www.bertem.be/toerisme